मधमाशी पालन व्यवसाय कसा करावा | मध निर्मिती व्यवसाय | Madhmashi Palan Vyavsay Kasa Karava

तयारी स्पर्धा परीक्षेची व्हाट्सअप ग्रुप Join Group

Madhmashi Palan Vyavsay Kasa Karava- नमस्कार मित्रांनो, आम्ही आणि तुम्ही अनेकदा रोगाचा सामना करण्यासाठी मध औषध म्हणून वापरतो. तुम्हाला माहिती आहे का की मधमाशांपासून बनवलेल्या या मधाची देखील लागवड केली जाते, जी तुम्ही देखील करू शकता.

मधमाशी पालन हा शेतीसोबतच व्यवसाय आहे. या व्यवसायाच्या मदतीने, आपण हंगाम म्हणून चांगला नफा मिळवू शकता. तुम्हाला हवे असल्यास हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी तुम्ही सरकारकडून आर्थिक मदतही मिळवू शकते.

हा व्यवसाय करण्यासाठी, तुम्हाला कमीत कमी थोडी गुंतवणूक करावी लागेल, त्यानंतर तुम्हीही त्यातून भरपूर पैसे कमवू शकता. या व्यवसायासाठी तुम्हाला मधमाशी पालनाशी संबंधित माहिती मिळणे आवश्यक आहे. आणि तीच माहिती आम्ही तुम्हाला आमच्या या लेखातून पुरवणार आहोत.

Table of Contents

मधमाशी पालन व्यवसाय म्हणजे काय? | What is a beekeeping business in Marathi

mdhmashi vyvsay marathi madhe- मध खाण्यासाठी आणि मधापासून बनवलेल्या औषधांसाठी हा व्यवसाय खूप महत्त्वाचा ठरतो. हा एक असा व्यवसाय आहे ज्यामध्ये तुम्ही जास्त पैसे न गुंतवता तुमचा स्वतःचा छोटा स्टार्टअप किंवा व्यवसाय सुरू करू शकता.

प्रत्येकजण हा व्यवसाय लहान किंवा मोठ्या प्रमाणावर सुरू करून तो चालवू शकतो. सर्वात फायदेशीर व्यवसायाच्या यादीतही त्याचा समावेश आहे. कारण त्यात विशेष गुंतवणूक नाही आणि ती अगदी लहान किंवा मोठ्या प्रमाणावर सुरू करता येते.

आमच्या इतर पोस्ट,

मधमाशी पालन व्यवसाय माहिती | Beekeeping Business Information In Marathi

मधमाशी पालनातून चांगला नफा मिळू शकतो. शेतातील एका मधमाशीच्या पेटीतून तुम्हाला एका वर्षात ५० किलो मध आणि २ ते ३ पेट्या मधमाशा मिळतात. या नवीन मधमाश्या तुम्हाला पुन्हा हा व्यवसाय करण्यास मदत करतात.

  • मधमाशांची संख्या: एकूण ३ प्रकारच्या मधमाश्या एका पेटीत ठेवल्या जातात. या तीन प्रकारच्या मधमाशांमध्ये राणी मधमाशी, नर मधमाशी आणि कामगार मधमाशी यांचा समावेश होतो. एका पेटीत कामगार मधमाशांची संख्या 30,000 ते 1 लाखांपर्यंत असते. यामध्ये नर मधमाशांची संख्या 100 च्या आसपास आहे. यामध्ये राणी मधमाशांची संख्या फक्त १ आहे.
  • मधमाशांचे वय: वेगवेगळ्या श्रेणीतील मधमाशांचे आयुष्य वेगवेगळे असते. राणी मधमाशीचे वय 1 वर्ष, नर मधमाशीचे वय 6 महिने आणि कामगार मधमाशीचे वय सुमारे दीड महिना आहे.

मध व्यवसाय प्रक्रिया | Honey Business Process In Marathi

मधमाशी पालन दोन प्रकारे केले जाते. तुम्ही मधमाशी पालन आणि मध प्रक्रिया संयंत्र या दोन्हीच्या मदतीने मधमाशी पालन करू शकता. येथे दोन्ही प्रक्रियांचे वर्णन केले जात आहे.

मधमाशी पालन ही एक चांगली प्रक्रिया आहे, ज्या अंतर्गत विशेष गोष्टींची काळजी घेणे आवश्यक आहे.

  • यासाठी तुम्ही तुमच्या शेतात मधमाशी पाळू शकता. हे लोक मधमाशी पालनात निष्णात आहेत.
  • आपल्याला अशा ठिकाणी मधमाशी पालन करणे आवश्यक आहे जेथे ओलावा नाही.
  • त्या ठिकाणी स्वच्छ आणि नैसर्गिक पाणी हवे आणि जास्त झाडे असतील तर जास्त चांगले.
  • मधमाश्या पाळण्यासाठी तुम्हाला स्वच्छ आणि प्रशस्त जागा आवश्यक आहे, जेणेकरून मधमाश्या जास्त संख्येने मध -पोळ्या घालू शकतील.
  • एका बॉक्समध्ये जास्तीत जास्त 10 फ्रेम मधमाश्या असू शकतात, परंतु साधारणपणे 8 फ्रेम मधमाश्या ठेवणे चांगले. त्यामुळे त्यांची काळजी घेणेही सोपे जाते.
  • मध प्रक्रिया प्लांट: मध प्लांट प्रक्रिय वर्णन केले जात आहे.
  • हा प्लांट उभारण्यासाठी विशेष मशिनची आवश्यकता आहे. या मशिनच्या सहाय्याने मधाचा प्लांट उभारला आहे.
  • या यंत्राच्या मदतीने मध (मध) बनवण्यापासून ते पॅकेजिंगपर्यंतचे काम करता येते.

मधमाशी पालन व्यवसायासाठी बाजार संशोधन | Market Research For Honey Bee Business In Marathi

कोणत्याही व्यवसायासाठी मार्केट रिसर्च आवश्यक आहे. अशा स्थितीत मधमाशीपालन व्यवसायासाठी बाजार संशोधन करणे आवश्यक आहे. मध तयार करण्यासाठी मधमाशी पालन आवश्यक आहे.

मधमाशी पालन साठी, तुम्हाला अशी जागा निवडावी लागेल, जी शहर आणि गावाच्या जवळपास असेल आणि सुरक्षित असेल. कारण हा मधमाशीशी निगडीत व्यवसाय आहे, त्यात छोटीशी चूक झाली तर आजूबाजूच्या लोकांना धोका होऊ शकतो.

मधमाश्यांच्या प्रजाती | Species of bees In Marathi

तुम्ही मधमाश्यांच्या प्रजातींपैकी कोणतीही एक निवडू शकता. मधमाश्यांच्या प्रजाती खालीलप्रमाणे आहेत.

  • भारतीय पोळे B
  • खडक B
  • लहान मधमाशी
  • युरोपियन आणि इटालियन मधमाशी
  • डॅम्पर बी इत्यादि.

आमच्या इतर पोस्ट,

मधमाशी प्लांटची किंमत | Cost of bee plant In Marathi

या प्लांटची एकूण किंमत सुमारे 20 लाख आहे. या प्लांटच्या मदतीने 100 किलो पर्यंत मध तयार करता येतो.

कोणत्याही व्यवसायाचा सर्वात मोठा पाया म्हणजे त्या व्यवसायाचे भांडवल. अशा परिस्थितीत, तुम्हाला या व्यवसायात गुंतवणूक करणे देखील आवश्यक आहे, जे हजारांमध्ये असू शकते. मधमाशीपालन करताना आवश्यक असलेली उपकरणे खरेदी करण्यासाठी देखील तुम्हाला भांडवल आवश्यक आहे.

या व्यवसायात किती भांडवल लागेल हे सांगणे कठीण आहे. पण यात हे नक्की म्हणता येईल की त्यात आवश्यक असलेल्या वस्तू खरेदी करण्यासाठी किमान 10 ते 50 हजार रुपये खर्च करावे लागतील.

मध तयार करण्याची प्रक्रिया | The process of making honey In Marathi

  • प्रथम तुम्हाला मधमाशाच्या पोळ्यापासून मधमाशाचे पोळे वेगळे करणे आवश्यक आहे, मधमाश्या काढण्यासाठी काही विशेष प्रक्रिया आहेत, ज्या मधमाश्या पाळणाऱ्यांना माहित आहेत.
  • मधाचे पोळे काढल्यानंतर त्यातील दोन तृतीयांश वाहतूक पेटीत भरून एकही मधमाशी नसलेल्या ठिकाणी नेले जाते.
  • यानंतर, हा मधाचा पोळा मशीनच्या एक्स्ट्रॅक्टरमध्ये टाकला जातो आणि पुढील प्रक्रियेसाठी सोडला जातो. साधारणपणे मधाच्या पोळ्याचे वजन 2.27 किलो असते.
  • यानंतर मशीन चालवताना एक्स्ट्रॅक्टरमधून मध बाहेर पडू लागतो.
  • यावेळी तुम्हाला एक्स्ट्रॅक्टरच्या खालच्या भागातून मध मिळू लागते.
  • कोणत्याही प्लांटमध्ये बनवलेले मध सुमारे 49 अंश सेंटीग्रेड तापमानात गरम केले जाते, ज्यामुळे त्यातील क्रिस्टल भाग देखील चांगले वितळतात. यानंतर ते या तापमानात सुमारे 24 तास सोडले जाते.
  • या प्रक्रियेनंतर तुमचा मध पॅकिंगसाठी तयार आहे.

मधाचे पॅकेजिंग | Honey Packaging In Marathi

आता सर्व प्रक्रिया केल्यानंतर, तुमचा मध तयार आहे, आता पॅकेजिंगची पाळी आहे जी सर्वात महत्वाची आहे. मध बनवल्यानंतर आता तुम्ही ते पॅक करण्यासाठी तुमच्या स्वत:च्या पद्धतीनुसार कोणत्याही पद्धतीचा अवलंब करू शकता.

यामध्ये तुम्ही मध कॅनमध्ये पॅक करून बाजारात पाठवू शकता. यासाठी पॉलिथिन पॅकिंगमध्येही ठेवता येणे आवश्यक आहे.

कोणतेही उत्पादन दीर्घकाळ सुरक्षित ठेवण्यासाठी, ते पॅक करणे आवश्यक आहे. तथापि, मध हे असे उत्पादन आहे जे दीर्घकाळ सुरक्षित राहू शकते. फक्त गरज आहे ती योग्य प्रकारे पॅक करून सुरक्षित बाजारपेठेत विकण्यासाठी पाठवली जावी.

मार्केटिंग | Marketing

तुमचा मधाचा व्यवसाय वाढवण्यासाठी तुम्हाला मार्केटिंग करावे लागेल. यानंतर तुम्ही तुमचा बनवलेला मध होलसेल म्हणून सहज विकू शकता. तात्काळ बाजारात तीन-चार ब्रँडचेच मध विकले जात आहेत. त्यामुळे तुमचा दर्जा चांगला असेल तर कमी वेळात तुम्ही मध बाजारात सहज नाव कमवू शकता. बाजारातील मोठमोठ्या दुकानांमध्ये बोलून तुम्ही तुमचा मध विकू शकता. मार्केटिंगसाठी तुम्ही तुमच्या ब्रँडची पोस्टर्स शहरात वेगवेगळ्या ठिकाणी लावू शकता. तसेच, तुम्ही त्याची जाहिरात स्थानिक वर्तमानपत्रात देखील देऊ शकता.

मधमाशी पालन व्यवसायासाठी परवाना | License for Beekeeping Business In Marathi

या व्यवसायासाठी तुम्हाला विशेष परवाना आवश्यक आहे. सर्वप्रथम, तुम्हाला तुमच्या प्लांटची नोंदणी उद्योग आधार अंतर्गत करावी लागेल. यानंतर तुम्हाला तुमच्या फर्मच्या नावावर चालू बँक खाते आणि पॅन कार्ड तयार करावे लागेल. तुम्ही बनवलेल्या मधाची सरकारी अन्न विभागात चाचणी करून FSSAI कडून परवाना घ्यावा लागेल. तुम्हाला तुमच्या व्यवसायासाठी व्यापार परवाना देखील आवश्यक आहे. तुम्हाला तुमची फर्म जीएसटी अंतर्गत तात्काळ टॅक्ससाठी नोंदणीकृत करावी लागेल. अशाप्रकारे, इतर व्यापारांप्रमाणे, तुम्हाला या व्यवसायातही विविध आवश्यक परवाने मिळवावे लागतील.

मध व्यवसाय खर्च | Honey Business Cost In Marathi

हा व्यवसाय अल्प प्रमाणात सुरू करता येतो. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही फक्त 10 पेट्यांच्या मदतीने मधमाशी पालनाचा व्यवसाय करू शकता. 10 पेट्यांच्या मदतीने मधमाशीपालन व्यवसायात तुमचा एकूण खर्च 35,000 ते 40,000 पर्यंत येतो. दरवर्षी मधमाशांची संख्या वाढल्याने हा व्यापार 3 पटीने वाढतो. म्हणजेच 10 पेट्यांपासून सुरू झालेला हा व्यवसाय 1 वर्षात 25 ते 30 पेट्यांचा होऊ शकतो. तर विचार करा तुम्ही कमी वेळेत किती पैसे कमवू शकतात, हा व्यवसाय दरवर्षी २ ते ३ पटीने वाढत जातो हे निश्चित.

मधमाशी पालन व्यवसायात कमाई | Earnings in The beekeeping business In Marathi

मधमाशीपालन व्यवसाय हा असा व्यवसाय आहे, जो तुम्हाला दीर्घकाळ उत्पन्न देऊ शकतो. मधमाशांपासून बनवलेला मध औषध बनवण्यासाठी आणि खाण्यासाठी सर्वत्र वापरला जातो.

या व्यवसायातून चांगला नफा मिळू शकतो. मधमाशीचा 50 किलो मधाचा बॉक्स अनेकदा 100 रुपयांना प्रति किलो विकला जातो. त्यामुळे प्रत्येक बॉक्समधून तुम्हाला ५ हजार रुपये मिळतात. हा व्यवसाय मोठ्या प्रमाणावर केल्यास महिन्याला 1 लाख 15 हजार रुपयांपर्यंतचा नफा मिळू शकतो. मोठ्या प्रमाणावर व्यापारात तयार केलेल्या मधाची किंमत सुमारे 250 रुपये प्रति किलो आहे.

मधमाशी पालन व्यवसायची खबरदारी | Beekeeping Business Precautions In Marathi

मधमाशी पालनासाठी काही गोष्टींची विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे,

साधारणपणे मधमाशांना कोणत्याही प्रकारचा रोग होत नाही, परंतु काही वेळा या पाळलेल्या मधमाशांना माईल नावाचा रोग होतो. तथापि, त्यावर एक साधा आणि अचूक उपचार देखील आहे. प्रत्येक मधमाशीपालनाच्या पेटीत लसणाच्या दोन पाकळ्या टाकल्यास हा आजार होत नाही.
जर तुम्हाला हा व्यवसाय मोठ्या प्रमाणावर करायचा असेल म्हणजे वर्षाला 20,000 किलो मध बनवायचा असेल, तर तुमच्या व्यवसायाची एकूण किंमत सुमारे 24 लाख 50 हजार आहे. तथापि, याचे फायदे देखील खूप जास्त आहेत.

मधमाशी पालन वेळ | Beekeeping time In Marathi

मधमाशी पालनाची वेळ साधारणपणे नोव्हेंबर महिन्यापासून सुरू होते. त्यामुळे या महिन्यापूर्वी मधमाशी पालनाची सर्व व्यवस्था करावी. बॉक्स खरेदी करताना पैसे वाचवायचे असतील तर नोव्हेंबर महिन्यापूर्वी हे बॉक्स खरेदी करावेत.

शासनाकडून मिळालेली मदत | Assistance received from Govt, In Marathi

भारत सरकारचा MSME विभाग तुम्हाला या व्यवसायासाठी मदत करतो. या मंत्रालयाच्या खादी आणि ग्रामोद्योग आयोगाअंतर्गत अनेक योजना चालवल्या जातात, ज्या अंतर्गत मधमाशी पालन व्यवसायाला प्रोत्साहन दिले जाते. शासनाकडून मिळणारी मदत पुढील स्वरुपात आहे.

  • हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी सरकार मध प्रक्रिया केंद्राच्या स्थापनेसाठी मदत करते. या प्लांटच्या स्थापनेसाठी एकूण खर्चाच्या ६५% रक्कम कर्ज म्हणून दिली जाते.
  • या कर्जाशिवाय सरकारकडून 25% सबसिडी देखील मिळते. अशाप्रकारे, तुम्हाला एकूण खर्चाच्या फक्त 10% रक्कम स्वतःमध्ये गुंतवावी लागेल.
  • जर एकूण खर्च 24 लाख 50 हजार झाला, तर सुमारे 16 लाख रुपये कर्ज म्हणून मिळतील आणि तुम्हाला एकूण 6 लाख रुपये मार्जिन मनी म्हणून मिळतील.

आमच्या इतर पोस्ट,

व्यवसाय सुरू करण्यासाठी आवश्यक वेबसाइट |

या व्यवसायाला प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारने वेबसाइट जारी केली आहे. या व्यवसायात सरकारकडून योगदान मिळविण्यासाठी, खाली दिलेल्या वेबसाइटला भेट द्या.

https://www.kviconline.gov.in/
टोल फ्री क्रमांक:

या व्यवसायात सरकारच्या सहभागाशी संबंधित अधिक माहितीसाठी, जारी केलेल्या टोल फ्री नंबरवर कॉल करा.

1800 3000 0084
त्यामुळे हा व्यवसाय चांगला फायदेशीर व्यवसाय आहे. आजकाल बरेच लोक साखरेऐवजी मध वापरतात, म्हणून हा एक अतिशय यशस्वी व्यवसाय आहे.

निष्कर्ष- Madhmashi Palan Vyavsay Kasa Karava

या लेखात मधमाशी पालन व्यवसाय कसा सुरू करावा याबद्दल सांगितले आहे. आशा आहे की तुम्हाला आमचा हा महत्त्वाचा लेख आवडला असेल, तो पुढे शेअर करा. तुम्हाला या संदर्भात काही प्रश्न किंवा सूचना असतील तर कमेंट बॉक्स मध्ये नक्की सांगा.

धन्यवाद,

इतर पोस्ट,

3 thoughts on “मधमाशी पालन व्यवसाय कसा करावा | मध निर्मिती व्यवसाय | Madhmashi Palan Vyavsay Kasa Karava”

  1. मध माशी पाळणाबदल practically योग्य प्रशिक्षण कुठे मिळेल कृपया त्या बद्दल माहिती सांगावी

    Reply
    • Maharashtra

      The In charge,

      State Beekeeping, Extension Center,

      2nd Floor, somalwar Bhvan,

      Mount road Ext. Sadar,

      Nagpur- 492 001 ( Maharashtra)

      Shri S.V Ghude

      Mo. No 9970527340

      Div. office,

      KVIC, Nagpur

      Phone- 0712-3918033

      Fax- 0712-2565151

      Reply

Leave a Comment

व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करा